Su içinde sürekli hareket halinde olan balıkların uykusu her zaman merak edilmiştir. Özellikle de evinde akvaryum balığı besleyenler, bu canlıları gözlemlediklerinde balıkların gözlerini kapatmadığını ve yüzmeye devam ettiklerini görür. Bu durum da insanların aklına tüm gün hareket halinde olan bir canlının nasıl uyuyabildiği sorusunu getirir.
Balıklar Uyur Mu?
Canlıların vücutlarını genç tutmak, günlük hayat için enerji toplamak ve dinlenmek için uykuya ihtiyacı vardır. Bir çeşit güç tasarrufu modunda vücutlarını dinlendirirler. Tüm canlılarda uyku ve dinlenme hali farklılıklar gösterir. Gözlerini kapatan, dış uyaranlara tepki vermeyen çoğu canlının uyuduğunu söyleyebiliriz. Örneğin insanlar gözlerini kapatıp, bilincin hafif bir şekilde kapanması şeklinde uyurlar. Zürafalar ve atlar vücut yapıları gereği ayakta uyurlar. Papağan balığı ise kendi etrafında ürettiği mukus tabakasıyla bir çeşit uyku tulumu hazırlar. Bunun örnekleri çoğaltmak mümkündür.
Görüldüğü gibi her canlı farklı bir uyku şekline sahiptir. Bilimsel araştırmalar sonucu memeliler uyurken beyinlerinin neokorteks isimli kısmının kapandığı anlaşılmıştır. Balıkların göz kapakları ve neokorteksleri yoktur. İşler burada ilginçleşir.
Balıklar Nasıl Uyur?
Bilimsel araştırmalar, balıkların uyku halinin bilinen uyuma şeklinden farklı olarak daha düşük beyin aktivitesi, solunum hızında yavaşlama ve metabolizma hızının düşmesi şeklinde yaşandığını göstermektedir. Yani balıklar da uyurlar ancak bu diğer hayvanlarda gördüğümüzden farklı bir şekilde gerçekleşir.
Balıklar Nerede Uyur?
Balıklar hem dinlenmek hem de kendilerini tehlikelerden ve diğer balıklardan korumak için gizlenebilecekleri kayaların altlarına veya oyuklara çekilirler. Belli bir alanda hareketsiz dururlar ve uyku haline girerler. Böylelikle onlar da enerjilerini kontrol altına almış olurlar.
Balıkların uykusu türlere göre de farklılık göstermektedir. Bazıları dibe uzanıp kendini kumun içine gömer, bazıları mağaralara saklanır, bazıları deniz yüzeyine yakın suda süzülür, bazıları ise suda sürüklenen odun, bitki, kaya ve mercanlara asılıp dengede kalmak için hafif yüzgeç hareketleri yaparlar.
Balıkların çoğu karanlık ve loş ışıkta uyumayı sever. Balıklar da bizler gibi çok ışık altında uyumakta güçlük çekerler. Işığın balıkları rahatsız ettiği durumlarda uyku süreleri kısalır veya uyuyamazlar.
Balıklar Ne Kadar Uyur?
Bir balığın ne kadar ve nasıl uyuyacağı balık türüne, çevresel faktörlere ve hareket özelliklerine bağlıdır. Balığın gün içerisindeki hareket miktarına göre uyku süresinde artış ya da azalma görülebilir. Akvaryum balıkları genelde 8-12 saat kadar uyurlar.
Balıkların hiç uyumadığı zamanlar da bulunmaktadır. Bazı balık türleri yavrularını korumak amacıyla belli bir süre uyumaz. Göç eden balıklar da bu süreçte uyumazlar. Tilapya gibi balık türlerinin 5-6 aylık olana kadar hiç uyumadıkları gözlenmiştir. Yapılan araştırmalarda kör mağara balıklarının sürekli karanlık ortamda yaşadıkları için uyuyup uyumadıkları konusunda net bir şey söylenememiştir.
Balıklar Uyuyamazsa Acı ve Stres Hissederler mi?
Balıklar da diğer canlılar gibi acı hissedebilir ve stres yaşayabilirler. Bu durum uyuyamadıklarında da geçerli. Zebra Danio balıkları üzerinde yapılan araştırmalarda, hafif bir elektrik akımıyla birkaç gün uykudan mahrum bırakılanların bu durum normale dönüğünde daha çok uyudukları tespit edilmiştir.
Ayrıca gece ve gündüz döngüsünü bozacak şekilde birkaç gün sabit ışıkta tutulduktan sonra karanlık gece ortamı sağlandığında normal bir şekilde uyudukları anlaşılmıştır.
