Dülger (peygamber) balığı, Zeidae (Dories) ailesinin en meşhur balık türüdür. Bilimsel adı Zeus faber olan dülger balığı uluslararası literatürde John Dory olarak da bilinir. Faber kelimesi nalbant anlamına gelmektedir. Bu balığın başındaki kemikler örs ve çekiç gibi nalbant aletlerine benzediği için bu ismi aldığı söylenmektedir.
Vücudu yassı ve yüksek, küçük kalın pullarla örtülü ve ağzı geniştir. Genç olanların vücutları şeffaf, göğüs yüzgeçleri uzun ve ikinci anal yüzgecin başına kadar uzanır. Vücudunun iki yanında yuvarlak siyah leke bulunur. Dülger balığının yüzgeç ve sırt kısmında ortalama 14 adet diken yer alır. Rengi değişik tonlarda ilerleyen başı ve sırtı açık kahverengi, arka ve yan kısımları sarımtırak, karnı beyazdır. Büyüklüğü ortalama 40 cm, ağırlığı 300-500 gram civarındadır. Maksimum 90 cm boya, 8kg ağırlığa erişebildiği kayıtlıdır.
Kendinden küçük canlıları ve balıkları, ayrıca kafadan bacaklılar ve karides türü canlıları da avlayarak yaşamını sürdüren dülger balığı etobur bir balıktır. Ömürleri en çok 12 yıldır. Dülger balığının ağzı kapandığında yemi menzilinin içine çekebilen geniş bir menteşeli tüp gibidir. Dülger balıkları avlarına gizlice yaklaşabilir ve ölümcül bir doğrulukla onları vurabilirler. Neredeyse suda kayıyor gibi narin bir şekilde yüzerler.
Dülger (Peygamber) Balığı Nerede Yaşar?
Çamurlu, kumlu ya da taşlı 60-70 metre arasındaki deniz diplerinde zemine yakın yaşar. Bölge konusunda çok seçici olmayan dülger balığı dünyanın birçok yerinde görülebilir. Tropik ve ılıman sularda yaşayan dülger balığı gezici bir balıktır ve çok geniş bir dağılım alanı vardır. Amerika kıtası hariç, Doğu Atlantik, Hint ve Batı Pasifik Okyanusu, Akdeniz, Ege Denizi, Marmara Denizi ve kısmen Karadeniz'de yaşar. Bahar mevsiminde Karadeniz'de, diğer mevsimlerde Akdeniz ve Ege'de bulunur.
Dülger (Peygamber) Balığı Hikayesi
Dülger (peygamber) balığı hikayesi olan bir balıktır. Buna göre eskiden vahşi ve zararlı bir balık türüydü ancak Hz. İsa'nın bir dülger balığına dokunup kulağına bir şeyler fısıldamasından sonra sessiz ve zararsız bir balık haline geldiği söylenmektedir. Bu yüzden dülger balığı peygamber balığı ismi ile bilinmektedir.
Başka bir hikaye de ise İsa Peygamber’in havarilerinden balıkçı Saint Peter, kıtlık döneminde balık avına çıkmıştır. Uzun bir bekleyişten sonra tam dönüş yolunda teknesine yaklaşan bir dülger balığı, Saint Peter’e kendisini yakalamasını ve götürmesini söyler. Aziz Peter dülger balığını baş ve işaret parmağı ile tutarak, avdan eli boş dönmesinin de bir keramet olduğunu söyler. “Haydi sen yaşamaya devam et!” diyerek yeniden suya bırakır. Balığın bu davranışından çok etkilenerek kıyamet kıtlığında insanlığa gıda olması için dua eder. Dülger balığının yanlarına bakıldığında görülen iki adet siyah lekenin Aziz Peter’in kutsal parmak izi olduğu söylenir.
Bunlar ne kadar doğrudur bilinmez ancak dülger (peygamber) balığının hikayesi iki yanındaki parmak izini andıran damganın peygamber nişanı olarak görülmesini sağlamıştır.
Dülger Balığı Üreme Dönemi
Dülger balığı 4 yaşında üreme olgunluğuna ulaşır. Üreme dönemi ise Mayıs – Temmuz ayları arasındadır. Yumurta ve sperm, bazı türlerde suya bırakılır ve suda döllenir; bazı türlerde ise dişinin içinde döllenerek bırakılır. Larvalara karşı ebeveyn ilgisi yoktur. Yumurta sayısı oldukça azdır ve çapı 1.4-1.8 mm civarındadır. 4-6 günlük kuluçka döneminden sonra yumurtadan çıkan larvalar pelajiktir. Sahillerde, körfez ve koylarda rastlanan dülger balığı yavruları planktonlarla beslenir.
Dülger (Peygamber) Balığı Nasıl Avlanır?
Denizin derinliklerinde zemine yakın yaşayan dülger balığının avlanması oldukça zor olur ve oltaya gelmez. Genel olarak başka balıklar avlanırken yanlışlıkla ağlara takılarak avlanır.
Dülger (Peygamber) Balığının Faydaları Nelerdir?
Dülger (peygamber) balığı, kalsiyum, iyot ve fosfat yönünden oldukça zengin bir balık türüdür. Bu yüzden vücudu besleyici ve koruyucu bir özelliğe sahiptir. Kan yapımını arttırır ve demir eksikliğini giderir. Gözleri, kemikleri ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Dülger balığı içeriğinde bulunan yüksek oranda Omega 3 sayesinde hücrelerin yenilenmesini sağlar. Beyin sağlığına da oldukça iyi gelen bir balık olduğu söylenebilir. Dülger balığının normal oranlarda tüketilmesinin bir zararı yoktur ancak fazla tüketilmesi özellikle hamile kadınlarda bir takım zararlara yol açabilir.
Dülger (Peygamber) Balığı Nasıl Pişirilir?
Dülger balığı eti yenebilen balık türleri arasındadır. Doğru teknikler ile temizlenip pişirildiğinde oldukça lezzetlidir. Kalkan balığına benzeyen bir tadı vardır. Dülger balığının başı diğer balıklara göre daha kemikli ve geniş olduğu için yenilebilir kısmı oldukça azdır. Diğer balık türlerine göre daha fazla kılçığı olan dülger balığının sırt ve alt kısımdaki dikenli bölgeleri tamamen kesilir ve atılır. Geriye kalan kısımları tava ve buğulama şeklinde pişirilebilir.
Dülger balığının özellikle pahalı restoranların menülerinde yer aldığı bilinmektedir.
