İstavrit trachuridae familyasından bir balıktır. Vücut tipi yanlardan basık ve uzun olan istavritin ağzı öne doğru uzayabilme özelliğine sahiptir. Gözleri iri ve dişleri ince yapıdadır. Kuyruğu çatallı olan balığın birinci sırt yüzgeci kısa ancak ikinci sırt yüzgecinden daha yüksektir. İkinci sırt yüzgeci ve anüs yüzgeci kuyruğa doğru alçalıp uzamaktadır. Balığın alt kısmı gümüş tonlarında, sırt kısmı gri ve kahverengi, yan kısımları mavi ve yeşil arasındadır. İstavritin yanal çizgisi çok belirgin olup benzer balıklardan kolay ayırt edilebilmesini sağlar. İstavrit balıklarının boyu ortalama 20 santimetredir. Üzerinde büyük boyutlu 60 ile 80 arası pul bulunmaktadır. Yüzgeçleri üzerinde birer tane siyah benek bulunmaktadır.
İstavrit Balığı Ne Zaman Tutulur ?
Türkiye’de Marmara, Ege ve Karadeniz arasında göçebe yaşayan istavrit, Marmara’da 20 cm, Ege’de 30 cm boylarında olur. Ülkemizde tutulan en büyük istavrit 9 kilo 200 gram ağırlığındadır ve Marmara Denizi'nde yakalanmıştır. İstavrit balıkları ilkbahar mevsiminde Karadeniz’de avlanırken sonbahar mevsiminde Marmara denizine gelir. İstavritin küçüğü kıraça olarak isimlendirilir.
Kasım ve Şubat aylarında uygun büyüklüğe ulaşan istavritler, en çok bu iki ayda lezzetli olmaktadır. Ancak özellikle Karadeniz ve İstanbul Boğazı’nda yaz mevsimi boyunca istavrit avı yapmak mümkündür.
Sürüler halinde yaşayan istavrit balığı palamut, torik, lüfer ve orkinos gibi etçil balıklar tarafından kolayca avlanır.
İstavrit Balığı Çeşitleri Nelerdir ?
Dünya denizlerinde yaklaşık 15 türü bulunan istavritin ülkemizde sadece birkaç türü vardır. Karagöz istavrit (Trachurus trachurus) olarak bilinen türü Marmara balığıdır. Sarıkanat istavrit (Trachurus mediterraneus), yaz döneminde Karadeniz’de yaşar, Kasım ayında İstanbul’a göçer. En çok Tekirdağ’da avlanan sarıkanat istavrit, 50 cm büyüklüğe ulaşabilir.
Mavi istavrit (Trachurus picturatus) ise Ege’de görülen istavrit çeşididir. Marmara denizine çıkmayan bu tür en fazla 25 cm büyüklüğe ulaşabilmektedir.
İstavrit balığının bilinen çeşitleri :
Pasifik istavriti (Trachurus symmetricus)
Sarıkuyruk istavrit (Trachurus mediterraneus)
Karagöz istavrit (Trachurus trachurus)
Kap istavriti (Trachurus capensis)
Mavi istavrit (Trachurus picturatus)
Yeşil sırtlı istavrit (Trachurus declivis)
Arap istavriti (Trachurus indicus)
Afrika istavriti (Trachurus delagoa)
Japon istavriti (Trachurus japonicus)
Trachurus lathami
Trachurus longimanus
Trachurus aleevi
Trachurus trecae
Trachurus murphyi
Trachurus novaezelandiae
İstavrit Avı Nasıl Yapılır?
Sürüler halinde dolaşan istavrit balığı av mevsiminde, özellikle kış aylarında bol miktarda avlanır. İstanbul’da balık avına başlayanların ilk karşılaştıkları istavrit balığıdır. Marmara ve Karadeniz sahilinde 3-5 metre derinliğe ulaşan her yerde istavrit tutmak mümkündür. Ayrıca küçük bir sandalla 15-20 metre derinlikte istavrit çaparisi kullanılarak çok kolay yakalanabilir. İstavrit avı için en iyi saatler sabah 5-9 arasıdır.
İstavrit her türlü hava şartında yakalanabilen bir balıktır. Denizin dalgalı olduğu zamanlarda ağır kurşun kullanmak istavrit avlama şansınızı yükseltecektir. Denizin durgun olduğu zamanlarda ise hafif kurşun kullanmanız daha iyi olur.
İstavrit Balığı Nasıl Pişirilir? Faydaları
İstavrit balığı, avı kolay olduğu için yılın her döneminde ucuzdur. İstavrit balığı, ülkemizde neredeyse her bölgede tüketilen lezzetli balık çeşitlerindendir. İstavrit fırında, tavada ve ızgarada pişirilir ve sağlık açısından çok faydalıdır. İstavrit balığı vitamin değerleri bakımından oldukça zengindir. İstavritin içeriğinde ağırlıklı olarak B12, B2, B6, C ve A vitaminleri bulunmaktadır.
İstavrit bağışıklık sistemini destekler, metabolizmayı geliştirir, hafızayı güçlendirir, sinir sistemine iyi gelir ve hormonal dengeyi düzenlemeye yardımcı olur.
Beslenme Alışkanlıkları
İstavrit balıkları özellikle çamuka, hamsi, çaça gibi balıkların yavrularıyla beslenmektedir. İstavrit balığının yavruları ise planktonlar ile beslenmektedir.
Üreme Alışkanlıkları
İstavrit genel olarak iki yaşından sonra üreme olgunluğuna ulaşır. Bu balıkların üreme dönemi sarıkuyruk ve sarıkanat istavrit için Nisan - Ağustos ayları arasında, karagöz istavrit için Mart – Temmuz ayları arasındadır. İstavrit balığının yumurta ve larvaları pelajiktir.
