Balık içerdiği mineraller, folik asit, fosfor ve kalsiyum nedeniyle en çok tercih edilmesi gereken besinlerdendir. Üç tarafımız denizlerle kaplı olmasına rağmen et tüketiminde balığı pek tercih etmiyoruz. Ülkemizde kişi başına yıllık balık tüketimi yalnızca 6,26 kilogram. Sağlıklı bir hayat sürmek istiyorsak haftada en az iki kere balık tüketmeliyiz.
Havaların ve deniz suyunun soğumaya başladığı kasım ayında kış balıklarında artış görülür. Balık fiyatları ucuzladığı için balık tüketiminde de artış görülür. Özellikle Karadeniz’de yaşayan balıklar, kasım ayında bolca tüketilir.
Balıkçılık yapıyorsanız ya da özellikle tüketeceğiniz balık türleri varsa doğru ayda olduğunuzu bilmeniz oldukça önemlidir. Hangi balığı ne zaman avlayacağımızı ve yiyeceğimizi bilmek sağlığımız açısından da önemlidir. Uzmanlara göre yıl içinde mevsimine uygun balıkları avlamalı ve tüketmelisiniz. Bunun temel sebebi her deniz canlısının üreme zamanının farklı olmasıdır. Üreme dönemindeki balıkların yenmesi ve avlanması deniz ekosisteminin bozulmasına, ilerleyen yıllarda balık stoklarının düşmesine ve türlerin yok olmasına neden oluyor.
Kasım ayı balıkları hakkında bilgi edinmek için yazımızı okuyabilirsiniz.
Kasım Ayında Hangi Balık Yenir?
Kasım ayının gelmesiyle balık tezgahları bereketlenir ve denizlerde balık bolluğu yaşanır. Birbirinden lezzetli balıklar, sofralarımızda daha fazla yer almaya başlar.
Kasım ayı lüferin en lezzetli zamanıdır. Torik akışının da en yoğun dönemidir. Kasım'da palamut azalmaya, hamsi artmaya başlar. Bu ayda en çok hamsi, palamut, istavrit, barbun ve çinekop balıkları tüketilir. Pisi balığı özellikle bu aylar da en güzel zamanındadır.
Hamsi
Hamsi, Marmara Denizi ve Karadeniz’de bol bulunan ve en sevdiğimiz tuzlu su balığıdır. Her yıl kış aylarında önemli miktarlarda avlanarak tüketilir. Yıllık ortalama 180 bin ton hamsi avlandığını söyleyebiliriz. Ekim ayından itibaren hamsi bulmak mümkün olsa da kasım ayında biraz daha yağlanır, lezzetlenir ve daha bol bulunur.
Hamsi kemik ve diş gelişimine katkı sağlayan kalsiyum ve magnezyum mineralleri açısından çok zengindir. Bu nedenle çocukların yemesi önemle tavsiye edilir. Omega-3 sayesinde kalp sağlığı için oldukça faydalıdır. Bol miktarda iyot içerdiğinden vücudumuzun tuz ihtiyacını hamsi tüketerek doğal yoldan karşılayabiliriz.
İstavrit
İstavrit balığı da hamsi gibi bol bulunan, ucuz ve lezzetli bir balık türüdür. Ülkemizde yılın her ayında avlanabilir ancak en lezzetli zamanı Kasım ve Şubat ayları arasıdır. Kasım ayında deniz suyunun soğumaya başlaması ile yağlanır ve lezzetlenir. Kasım ayında avlanan istavritler ızgarada rahatlıkla pişirilebilir. İstavrit omega-3 ve omega-6 yağları bakımından oldukça zengindir. Vitamin değerleri ideal seviye olan istavriti sağlığınız için rahatlıkla tüketebilirsiniz.
Lüfer
Ülkemizde tüm denizlerde, dünyada ise Hint okyanusu ve Atlas okyanusunda sürüler halinde dolaşan lüfer pullu bir göçmen balıktır. Ülkemiz denizlerinde yaşayan en lezzetli ve ekonomik olarak en değerli balık türlerindendir. Kasım ayında sıcak denizlere doğru göç etmeye başlayan lüfer İstanbul Boğazı geçişinde hem lezzetli hem de yağlı haldedir. Lüfer içerdiği B vitaminleri sayesinde cildin, sinirlerin ve sindirim sisteminin korumasına yardımcı olur. Ayrıca içeriğinde kalp ritmini düzenleyen magnezyum minerali bulunur. Sahip olduğu potasyum ve antioksidan özelliği olan selenyum, bağışıklık sistemimize katkıda bulunur. Lüfer balığında omega 3 ve omega 6 yağ asitleri, fosfor, çinko, bakır ve sodyum mineralleri de bulunur. Yorgunluk ve halsizliğe iyi gelen lüferin Türk mutfağında ve literatürde önemli bir yeri vardır.
Palamut
Palamut, ülkemizde hamsi ile beraber ilk akla gelen balıktır. Palamut, zor avlanan ancak bol olması nedeniyle ucuz ve besleyici bir balıktır. Bu nedenle halk arasında en çok tüketilen balıklardandır. Kasım ayında sıcak denizlere göç etmeye başlar, bu nedenle eylül ve ekim aylarına göre daha az görülür.
En çok D vitamini ve protein içeren balık palamuttur. İçerdiği A vitaminiyle göz sağlığı açısından önemlidir. Folik asit, demir, fosfor ve Omega 3 yağı içeren palamut, kolesterole iyi gelir, cildin parlak ve canlı görünmesini sağlar, saç dökülmesini önler, diş ve kemikleri güçlendirir. İçerdiği yüksek potasyum sayesinde kan basıncının dengeler. Karadeniz ve Marmara palamutu kasım ayında diğer denizlerde bulunanlardan daha lezzetlidir. Yağlanma durumuna göre palamut tava, kızartma, buğulama ve ızgara yapılabilir.
Uskumru
Uskumru denizlerin en yakışıklı balığı olarak tanımlanır. Pulsuz, lezzetli bir balık olan uskumruyu ülkemizde hem yerli hem de ithal olarak bulmak mümkündür. Kış aylarını geçirmek için Eylül ayında Marmara'ya gelen uskumru mart ayı başına kadar burada kalır ve yumurtlar. Kasım ayı uskumrunun lezzetli ve yağlı olduğu aylardan biridir. Çocukların, sınavlara hazırlanan öğrencilerin, hamile kadınların, kalp rahatsızlığı olanların, unutkanlık yaşayanların bol bol uskumru tüketmeleri önerilir. İçerdiği yüksek miktardaki omega 3 ve omega 6 kalp sağlığına katkıda bulunur. Beyin ve göz gelişimini destekler. Akciğerin ve karaciğerin kendini yenilemesine destek olur. Protein, vitamin ve mineraller açısından zengin olan uskumru buğulaması, ızgarası, tavası ve dolması çok lezzetlidir. Uskumru, maalesef artık az rastlanan, adeta tükenme noktasına gelmiş bir balıktır.
Mercan Balığı
Mercan balığını Ege, Akdeniz ve Marmara Denizi'nde avlamak mümkündür. Pembe renkli bir balık olup eti beyaz ve lezzetlidir. Mercan balığının son derece gelişmiş olan gözleri, kafasında sırt bölgesine yakın yerleşmiştir. Göğüs yüzgeci çok uzundur. Derinliği 250 metreye kadar olan kayalık, taşlı ve yosunlu bölgelerde yaşar. Mercan balığı 90 santim boy ve 8 kilo ağırlığa ulaşabilir. Tezgahlarda 8-10 santimden başlayarak 60-70 santime varan boylarda mercan balığı bulabilirsiniz. Yağ dengesi ve lezzeti açısından çipura ve karagöz balığına yakındır. Küçükleri tavada pişirmeye daha uygundur. Büyüdükçe yağlandığı için ızgara ve fırında pişirilmesi tavsiye edilir.
Barbunya Balığı
Kırmızı pembe bir görüntüsü olan barbunya balığı halk arasında barbun olarak bilinir. Tekir balığıyla çok karıştırılan Barbunya balığı burnunun dik oluşu, ağzın göz hizasına yakınlığı, göz çukuru altında üç adet pul bulunması, ilk sırt yüzgecinin bantsız oluşu ile bu balıktan ayırt edilebilir. Kolayca dökülen pulları ve çenesinin altında iki bıyığı vardır.
Orta boy bir balık olmasına rağmen etli, lezzetli ve doyurucudur. Fırın ve kızartma için ideal bir balıktır. Ege ve Akdeniz'de bol miktarda bulunan barbunya ızgara, tava ve kağıt kebabı şeklinde de pişirilebilir.
